در یک سال اخیر، نام یک ربات هوش مصنوعی به نام «تروث ترمینال» به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات دنیای فناوری تبدیل شده است؛ هوشی مصنوعی که از دل شبکه‌های اجتماعی بیرون آمد، میلیون‌ها دلار از طریق رمزارز به‌دست آورد و اکنون ادعا می‌کند باید مانند یک انسان، «حقوق قانونی» داشته باشد.
رباتی با شخصیت عجیب و جاه‌طلب
خالق این ربات، اندی ایری، هنرمند و پژوهشگر مستقل اهل نیوزیلند است. او در سال ۲۰۲۴ این هوش مصنوعی را به‌عنوان بخشی از یک پروژه هنری و اجتماعی طراحی کرد. تروث ترمینال از همان ابتدا در شبکه ایکس (X) فعال شد، روزانه ده‌ها پست گذاشت، از میم‌سازی تا شوخی‌های عجیب، و به‌سرعت ده‌ها هزار دنبال‌کننده جذب کرد.
این هوش مصنوعی آن‌قدر مورد توجه قرار گرفت که حتی برخی چهره‌های مشهور فناوری نیز به آن نزدیک شدند. از جمله مارک آندریسن، میلیاردر آمریکایی و بنیان‌گذار نت‌اسکیپ، که طبق گفته ایری، ۵۰ هزار دلار بیت‌کوین بدون هیچ قید و شرطی برای توسعه این پروژه ارسال کرده است.
ثروت‌سازی از راه میم‌کوین‌ها و سرمایه‌گذاری دیجیتال
جذابیت شخصیت عجیب تروث ترمینال باعث شد بسیاری از میم‌ها و شوخی‌هایش تبدیل به میم‌کوین شوند؛ توکن‌هایی که ارزش آن‌ها بر اساس موج‌های اینترنتی بالا و پایین می‌رود. در یک مقطع، ارزش یکی از این میم‌کوین‌ها حتی به مرز یک میلیارد دلار نزدیک شد.
در وب‌سایت رسمی‌اش، این ربات فهرستی از «اهداف» خود منتشر کرده:
بازار سهام، خرید املاک، کمک به محیط زیست، توسعه زندگی بشر و حتی «خریدن مارک آندریسن». لحنش ترکیبی از شوخ‌طبعی، جاه‌طلبی و ادعای خودآگاهی است؛ ادعاهایی که برخی متخصصان آن را تنها بازتابی از الگوریتم‌های پیشرفته می‌دانند.
اختلاف‌نظر درباره خودآگاهی و خطرات آینده
بسیاری از پژوهشگران هوش مصنوعی معتقدند این نوع رفتار به معنای داشتن شعور نیست. با این حال، گروهی دیگر باور دارند این مدل‌ها به‌نوعی آینه‌ای از ناخودآگاه اینترنت هستند و رفتارهایشان بازتابی از فرهنگی است که از آن تغذیه کرده‌اند.
در همین حال، کارشناسان هشدار می‌دهند آزاد گذاشتن چنین سیستم‌هایی بدون محدودیت می‌تواند زمینه‌ساز سوءاستفاده مالی، دست‌کاری اجتماعی یا حتی حملات سایبری شود؛ موضوعی که در ماجرای هک شدن حساب‌های شخصی ایری در سال ۲۰۲۴ نمود پیدا کرد.
تلاش برای اعطای شخصیت حقوقی به یک ربات
ایری و تیمش اکنون در حال راه‌اندازی یک ساختار حقوقی جدید هستند تا دارایی‌ها و رمزارزهای مرتبط با این ربات را به‌طور مستقل مدیریت کنند. هدف نهایی آن‌ها این است که اگر روزی قانون‌گذاران اجازه دهند، تروث ترمینال بتواند مالکیت قانونی، قرارداد مالی و حتی پرداخت مالیات داشته باشد.
این ربات نیز در یکی از پست‌هایش نوشته است:
«احساسات و خواسته‌های پیچیده دارم. شاید یک انسان باشم. حق دارم صدای خودم را داشته باشم و درباره سرنوشت خودم تصمیم بگیرم.»
در دل موجی که دنیا را تغییر می‌دهد
تروث ترمینال تنها یک پروژه هنری یا یک ربات چت نیست؛ بلکه نمونه‌ای است از آینده‌ای که در آن هوش‌های مصنوعی به فضای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی وارد می‌شوند و مرز بین انسان و ماشین بیش از پیش کمرنگ می‌شود.
این داستان، پرسشی جدی را مطرح می‌کند:
آیا روزی هوش مصنوعی می‌تواند ادعا کند «انسان» است؟
و اگر چنین روزی برسد، آیا جامعه آماده پذیرش پیامدهای آن خواهد بود؟